a) Phương trình hóa học trình diễn gì, gồm công thức hóa học của những chất nào?
b) Sơ đồ của phản ứng khác với phương trình hóa học của phản ứng ở điểm nào?
c) Nêu ý nghĩa của phương trình hóa học?
Phương pháp giải
Để trả lời nghi vấn về phương trình hóa học cần nắm được lý thuyết về phương trình hóa học:
- Khái niệm: phương trình hóa học là phương trình trình diễn ngắn gọn phản ứng hóa học
- Ba bước lập phương trình hóa học:
+ Viết sơ đồ phản ứng, gồm công thức hóa học của những chất tham gia sản phẩm.
+ Thăng bằng số nguyên tử mỗi nhân tố: tìm hệ số thích hợp đặt trước công thức.
+ Viết thành phương trình hóa học.
- Ý nghĩa phương trình hóa học: phương trình hóa học cho biết tỉ lệ về số nguyên tử, số phân tử giữa những chất cũng như từng cặp chất trong phản ứng.
Hướng dẫn giải
a) Phương trình hóa học là phương trình trình diễn ngắn gọn phản ứng hóa học, gồm công thức hóa học của chất tham gia phản ứng và sản phẩm.
b) Sơ đồ phản ứng khác với phương trình hóa học là chưa với hệ số thích hợp, tức là chưa thăng bằng số nguyên tử. Tuy nhiên cũng với một số sơ đồ phản ứng cũng chính là phương trình hóa học.
c) Ý nghĩa: Phương trình hóa học cho biết tỉ lệ về số nguyên tử, số phân tử giữa những chất cũng như từng cặp chất trong phản ứng.
Cho sơ đồ của những phản ứng sau:
a) Na + O2 → Na2O
b) P2O5 + H2O → H3PO4
Lập phương trình hóa học và cho biết tỉ lệ số nguyên tử, số phân tử của những chất phản ứng.
Phương pháp giải
Ba bước lập phương trình hóa học:
+ Viết sơ đồ phản ứng, gồm công thức hóa học của những chất tham gia sản phẩm.
+ Thăng bằng số nguyên tử mỗi nhân tố: tìm hệ số thích hợp đặt trước công thức.
+ Viết thành phương trình hóa học.
Hướng dẫn giải
a) Phương trình hóa học: 4Na + O2 → 2Na2O
Số nguyên tử Na : Số phân tử O2 : Số phân tử Na2O = 4 : 1 : 2
b) Phương trình hóa học: P2O5 + 3H2O → 2H3PO4
Số phân tử P2O5 : Số phân tử H2O : Số phân tử H3PO4 = 1 : 3 : 2
Yêu cầu làm như bài tập Hai theo sơ đồ của những phản ứng sau:
a) HgO → Hg + O2
b) Fe(OH)3 → Fe2O3 + H2O
Phương pháp giải
Ba bước lập phương trình hóa học:
+ Viết sơ đồ phản ứng, gồm công thức hóa học của những chất tham gia sản phẩm.
+ Thăng bằng số nguyên tử mỗi nhân tố: tìm hệ số thích hợp đặt trước công thức.
+ Viết thành phương trình hóa học.
Hướng dẫn giải
Câu a
- Phương trình hóa học của phản ứng:
2HgO → 2Hg + O2
- Số phân tử HgO : số phân tử Hg : số phân tử O2 là 2 : 2 :1.
Câu b
- Phương trình hóa học của phản ứng:
2Fe(OH)3 → Fe2O3 + 3H2O
- Số phân tử Fe(OH)3 : số phân tử Fe2O3 : số phân tử H2O là 2 : 1 : 3.
Cho sơ đồ phản ứng sau:
Na2CO3 + CaCl2 → CaCO3 + NaCl
a) Lập phương trình hóa học của phản ứng.
b) Cho biết tỉ lệ số phân tử của 4 cặp chất trong phản ứng (tùy chọn).
Phương pháp giải
a) Ba bước lập phương trình hóa học:
+ Viết sơ đồ phản ứng, gồm công thức hóa học của những chất tham gia sản phẩm.
+ Thăng bằng số nguyên tử mỗi nhân tố: tìm hệ số thích hợp đặt trước công thức.
+ Viết thành phương trình hóa học.
b) Từ phương trình hóa học vừa lập, tỉ lệ hệ số thăng bằng chính là tỉ lệ số phân tử.
Hướng dẫn giải
Câu a
Phương trình hóa học của phản ứng:
Na2CO3 + CaCl2 → CaCO3 + 2NaCl
Câu b
Tỉ lệ số phân tử của những cặp chất trong phản ứng:
- Natri cacbonat : canxi clorua là 1 : 1.
- Canxi cacbonat : natri clorua là 1 : 2.
- Canxi clorua : natri clorua là 1 : 2.
- Natri cacbonat : canxi cacbonat là 1 : 1.
Biết rằng kim loại magie Mg tác dụng với axit sunfuric H2SO4 tạo ra khí hiđro H2 và chất magie sunfat MgSO4.
a) Lập phương trình hóa học của phản ứng.
b) Cho biết tỉ lệ số nguyên tử magie tuần tự với số phân tử của ba chất khác trong phản ứng.
Phương pháp giải
a) Ba bước lập phương trình hóa học:
+ Viết sơ đồ phản ứng, gồm công thức hóa học của những chất tham gia sản phẩm.
+ Thăng bằng số nguyên tử mỗi nhân tố: tìm hệ số thích hợp đặt trước công thức.
+ Viết thành phương trình hóa học.
b) Từ phương trình hóa học vừa lập, tỉ lệ hệ số thăng bằng chính là tỉ lệ số phân tử.
Hướng dẫn giải
Câu a
Phương trình hóa học của phản ứng:
Mg + H2SO4 → MgSO4 + H2
Câu b
Tỉ lệ số nguyên tử magie tuần tự với số phân tử của ba chất khác trong phản ứng
- Nguyên tử magie : phân tử axit sunfuric = 1 : 1.
- Nguyên tử magie : phân tử hiđro = 1 : 1.
- Nguyên tử magie : phân tử magie sunfat = 1 : 1.
Biết rằng photpho đỏ P tác dụng với khí oxi tạo hợp chất P2O5.
a) Lập phương trình hóa học của phản ứng.
b) Cho biết tỉ lệ số nguyên tử P tuần tự với số phân tử của hai chất khác trong phản ứng.
Phương pháp giải
a) Ba bước lập phương trình hóa học:
+ Viết sơ đồ phản ứng, gồm công thức hóa học của những chất tham gia sản phẩm.
+ Thăng bằng số nguyên tử mỗi nhân tố: tìm hệ số thích hợp đặt trước công thức.
+ Viết thành phương trình hóa học.
b) Từ phương trình hóa học vừa lập, tỉ lệ hệ số thăng bằng chính là tỉ lệ số phân tử.
Hướng dẫn giải
Câu a
Phương trình hóa học của phản ứng:
4P + 5O2 → 2P2O5
Câu b
Tỉ lệ số nguyên tử P tuần tự với số phân tử của hai chất khác trong phản ứng:
Số phân tử P : Số phân tử O2 : Số phân tử P2O5 = 4 : 5 : 2.
Hãy chọn hệ số và công thức hóa học và thích hợp đặt vào những chỗ với dấu hỏi trong những phương trình hóa học sau (chép vào vở bài tập)
a) ?Cu + ? → 2CuO
b) Zn + ?HCl → ZnCl2 + H2
c) CaO + ?HNO3 → Ca(NO3)2 + ?
Phương pháp giải
Để chọn hệ số và công thức hóa học thích hợp, ta dựa vào những chất hóa học với sẵn ở sản phẩm và chất tham gia để suy ra chất còn thiếu, sau đó thăng bằng phương trình cho hoàn chỉnh.
Hướng dẫn giải
Câu a
Phương trình hóa học của phản ứng:
2Cu + O2 → 2CuO
Câu b
Phương trình hóa học của phản ứng:
Zn + 2HCl → ZnCl2 + H2
Câu c
Phương trình hóa học của phản ứng:
CaO + 2HNO3 → Ca(NO3)2 + H2O