Lý thuyết Anken
Bài giảng: Bài 29 : Anken - Cô Nguyễn Thị Nhàn (Thầy giáo VietJack)
I. Đồng đẳng, cấu tạo
- Công thức chung: CnH2n (n ≥ 2).
- Tên gọi chung là anken hay olefin.
- Công thức đơn thuần nhất là etilen (CH2=CH2).
- Mạch cacbon hở, mang thể phân nhánh hoặc ko phân nhánh.
- Trong phân tử mang Một liên kết đôi: gồm Một liên kết σ và Một liên kết π. Nguyên tử cacbon ở liên kết đôi tham gia 3 liên kết σ nhờ obitan lai hóa sp2, còn liên kết π nhờ obitan p ko lai hóa.
- Đặc trưng phân tử CH2=CH2 mang cấu trúc phẳng.
- Do mang liên kết pi nên khoảng cách giữa hai nguyên tử C=C ngắn lại và nguyên tử cacbon này ko thể quay quanh liên kết đôi vì lúc quay tương tự liên kết π bị phá vỡ.
II. Đồng phân, danh pháp
1. Danh pháp
* Tên thông thường: Tên ankan – an + ilen
Ví dụ: CH2=CH2: etilen; CH2=CH–CH3: Propilen
* Tên thay thế: gọi tên theo cách sau:
- Chọn mạch chính là mạch C dài nhất mang chứa liên kết đôi.
- Đánh số C mạch chính từ phía sắp liên kết đôi hơn.
Gọi tên: vị trí nhánh – tên nhánh – tên C mạch chính – vị trí liên kết đôi – en.
CH2=CH-CH2-CH3: But–1–en.
CH3-CH=CH-CH3: But–2–en.
2. Đồng phân
a. Đồng phân cấu tạo
- Đồng phân vị trí liên kết đôi:
CH2=CH-CH2-CH3
CH3-CH=CH-CH3
- Đồng phân mạch cacbon:
b. Đồng phân hình học
Ví dụ: But-2-en
III. Tính chất vật lý
1. Nhiệt độ sôi, nhiệt độ nóng chảy và khối lượng riêng
- Nhiệt độ nóng chảy nhiệt độ sôi tăng dần lúc tăng số nguyên tử cacbon trong phân tử: 4 chất đầu là chất khí, những chất mang n từ 5 → 18 là chất lỏng, lúc n≥19 là chất rắn.
- Những anken đều nhẹ hơn nước.
- Khối lượng riêng của anken ko khác nhiều so với ankan và xicloankan mang cùng số nguyên tử C.
2. Tính tan và màu sắc
- Đều ít tan trong nước, tan được trong một số dung môi nhưng dễ tan trong những dung môi hữu cơ (rượu, ete, …).
- Những anken ko màu.
IV. Tính chất hóa học
1. Phản ứng cùng hiđro (Phản ứng hiđro hoá)
2. Phản ứng cùng halogen (Phản ứng halogen hoá)
CH2=CH2 + Br2 → Br–CH2–CH2–Br
- Anken làm mất màu của dung dịch brom → Phản ứng này sử dụng để nhận mặt anken.
3. Phản ứng cùng nước và axit
- Cùng axit HX.
CH2=CH2 + HCl → CH3CH2Cl
- Đối với những anken khác, nguyên tử halogen (trong HX) mang điện âm, ưu tiên đính vào nguyên tử C bậc cao (theo quy tắc Maccopnhicop).
* Quy tắc Maccopnhicop: Trong phản ứng cùng HX (axit hoặc nước) vào liên kết C=C của anken, H (phần mang điện tích dương) cùng vào C mang nhiều H hơn, X- (hay phần mang điện tích âm) cùng vào C mang ít H hơn.
- Cùng nước:
4. Phản ứng trùng hợp
- Phản ứng trùng hợp là quá trình cùng hợp liên tục nhiều phân tử nhỏ giống nhau hoặc tương tự nhau tạo thành phân tử to gọi là polime.
- Số lượng mắt xích trong một phân tử polime gọi là hệ số trùng hợp, kí hiệu n.
5. Phản ứng oxi hoá
- Oxi hoá hoàn toàn:
Nhận xét: Đốt anken thu nCO2 = nH2O
- Oxi hoá ko hoàn toàn:
3CH2=CH2 + 4H2O + 2KMnO4 → 3HO–CH2–CH2–OH + 2MnO2↓ + 2KOH
Anken làm mất màu dd KMnO4 → Tiêu dùng để nhận mặt anken.
V. Điều chế và ứng dụng
1. Điều chế
Trong phòng thí nghiệm:
Trong công nghiệp:
2. Ứng dụng
a. Tổng hợp polime
- Trùng hợp etilen, propilen, butilen người ta thu được những polime để chế tạo màng mỏng, bình chứa, ống dẫn nước, ... sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau.
- Chuyển hoá etilen thành những monome khác để tổng hợp ra hàng loạt polime đáp ứng nhu cầu phong phú của đời sống và kĩ thuật.
Ví dụ:
b. Tổng hợp những hoá chất khác
Từ etilen tổng hợp ra những hoá chất hữu cơ thiết yếu như etanol, etilen oxit, etylen glicol, anđehit axetic, ...
- Lý thuyết Ankadien
- Lý thuyết Ankin
- Tóm tắt Lý thuyết về hiđrocacbon ko no
- Lý thuyết Khái niệm về tecpen
- Dạng 1: Bài tập tính chất hóa học của Anken, Ankađien, Ankin
- Dạng 2: Dạng bài tập Đồng phân, danh pháp của Anken, Ankađien, Ankin
- Dạng 3: Phản ứng cùng của Anken, Ankađien, Ankin
Nhà băng trắc nghiệm lớp 11 tại khoahoc.vietjack.com
- Hơn 75.000 câu trắc nghiệm Toán 11 có đáp án
- Hơn 50.000 câu trắc nghiệm Hóa 11 có đáp án chi tiết
- Gần 40.000 câu trắc nghiệm Vật lý 11 có đáp án
- Kho trắc nghiệm các môn khác