Hướng dẫn Trả lời thắc mắc Bài 9. Quan hệ quốc tế trong và sau thời kì chiến tranh lạnh, sách giáo khoa Lịch sử lớp 12. Nội dung trả lời thắc mắc và bài tập Một Hai bài 9 trang 65 sgk Lịch sử 12 bao gồm đầy đủ tri thức lý thuyết và bài tập sở hữu trong SGK để giúp những em học tốt môn lịch sử lớp 12.
Lý thuyết
I – Tranh chấp Đông – Tây và sự khởi đầu của Chiến tranh lạnh
Sau chiến tranh quan hệ Xô – Mĩ chuyển từ liên minh chống phát xít nhanh chóng chuyển sang thế đối đầu và tình trạng chiến tranh lạnh.
♦ Nguyên nhân:
– Sự đối lập nhau về mục tiêu và chiến lược.
– Liên Xô: chủ trương duy trì hòa bình, an ninh toàn cầu, bảo vệ những thành tựu của chủ nghĩa xã hội và đẩy mạnh phong trào cách mệnh toàn cầu.
– Mĩ:
+ Ra sức chống phá Liên Xô và phe xã hội chủ nghĩa, đẩy lùi phong trào cách mệnh, mưu đồ làm bá chủ toàn cầu.
+ Lo ngại trước tác động to to của Liên Xô và Đông Âu, sự thắng lợi của CHND Trung Quốc, CNXH đã trở thành hệ thống toàn cầu từ Đông Âu sang Đông Á.
+ Sau Chiến tranh toàn cầu thứ 2, Mĩ vươn lên thành nước tư bản giàu mạnh nhất, nắm độc quyền vũ khí nguyên tử, tự cho mình sở hữu quyền lãnh đạo toàn cầu.
♦ Diễn biến chiến tranh lạnh:
– 12/03/1947, Tổng thống Truman gửi thông điệp tới Quốc hội Mĩ khẳng định: sự tồn tại của Liên Xô là nguy cơ to đối với nước Mĩ, đề nghị viện trợ cho Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ.
– Thuyết giáo Truman:
+ Củng cố chính quyền phản động và đẩy lùi phong trào đấu tranh ở Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ.
+ Biến hai nước này thành tiền đồn chống Liên Xô và Đông Âu.
– “Kế hoạch Mác san” (06/1947):
+ Viện trợ 17 tỷ USD, Mĩ giúp Tây Âu khôi phục kinh tế.
+ Tạo nên sự đối lập về kinh tế và chính trị giữa những nước Tây Âu TBCN và những nước Đông Âu XHCN.
+ Thành lập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
– Ngày 4-4-1949, tại Oasinhtơn, Mĩ và 11 nước phương Tây kí hiệp ước Bắc Đại Tây Dương
– Là liên minh quân sự to nhất của những nước tư bản phương Tây do Mĩ cầm đầu chống Liên Xô và những nước XHCN Đông Âu.
– Tháng 1/1949 Liên xô và Đông Âu thành lập Hội đồng tương trợ kinh tế để hợp tác và trợ giúp lẫn nhau giữa những nước XHCN
– Tháng 5/1955 Liên Xô những nước Đông Âu thành lập Tổ chức Hiệp ước Vácsava, một liên minh chính trị – quân sự mang tính chất phòng thủ của những nước XHCN châu Âu.
– Sự ra đời của NATO, Tổ chức Hiệp ước Vácsava đã đánh dấu sự xác lập cục diện hai cực, hai phe. Chiến tranh lạnh đã bao trùm toàn toàn cầu.
II – Sự đối đầu Đông – Tây và những cuộc đấu tranh cục bộ
Chiến tranh lạnh là cuộc đối đầu giữa hai phe – phe tư bản chủ nghĩa do Mĩ đứng đầu mỗi và phe xã hội chủ nghĩa do Liên Xô làm trụ cột.
Diễn ra trên hầu hết những ngành nghề, chính trị, kinh tế, văn hóa – tư tưởng…
1. Trận chiến tranh xâm lược Đông Dương của thực dân Pháp (1945 – 1954)
– Sau CTTG II, thực dân Pháp quay trở lại Đông Dương, tiến hành cuộc xâm lược ba nước: Việt Nam, Campuchia, Lào.
– Nhân dân Đông Dương kiên cường kháng chiến chống Pháp.
– Được sự trợ giúp của Trung Quốc, Liên xô và những nước Xã hội chủ nghĩa.
– Từ 1950, lúc Mĩ can thiệp vào chiến tranh Đông Dương, cuộc đấu này ngày càng chịu sự tác động của hai phe.
– Sau thắng lợi Điện Biên Phủ, Hiệp nghị Giơnevơ được ký kết (7/1954) xác nhận độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của ba nước Đông Dương, nhưng Việt Nam tạm thời bị chia cắt làm hai miền ở vĩ tuyến 17.
2. Trận chiến tranh Triều Tiên (1950 – 1953)
– Sau CTTG II, Triều Tiên tạm thời chia làm hai miền: Liên Xô chiếm đóng miền Bắc, Mĩ chiếm đóng miền Nam, lấy vĩ tuyến 38 làm giới tuyến.
– Năm 1948, hai miền Nam và Bắc, hai chính quyền được thành lập riêng rẽ, Đại Hàn dân quốc (8/1948) và Cùng hòa DCNH Triều Tiên (9/1948).
– Từ 1950 – 1953, chiến tranh Triều Tiên sở hữu sự tiếp viện của Trung Quốc Và Liên Xô (miền Bắc) và Mĩ (miền Nam).
– 27/7/195, Hiệp nghị đình chiến được kí kết, theo đó vĩ tuyến 38 là ranh giới quân sự giữa hai miền.
3. Trận chiến tranh xâm lược Việt Nam của đế quốc Mĩ (1954 – 1975)
– Sau 1954, Mĩ hất cẳng Pháp, dựng lên chính quyền Ngô Đình Diệm, mưu mô chia cắt trong khoảng thời gian dài Việt Nam, biến miền Nam Việt Nam thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ quân sự của Mĩ.
– Việt Nam đã trở thành điểm nóng trong chiến lược toàn cầu của Mĩ nhằm đẩy lùi phong trào GPDT và làm suy yếu phe XHCN.
– Chiến tranh Việt Nam trở thành cuộc đấu tranh cục bộ to nhất, phản ánh tranh chấp giữa hai phe.
– Cuối cùng, mọi chiến lược chiến tranh của Mĩ bị vỡ nợ, Mĩ phải ký Hiệp nghị Paris (1973), cam kết tôn trọng độc lập, thống nhất, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam; phải rút quân và cam kết ko dính líu về quân sự hoặc can thiệp về chính trị đối với Việt Nam.
– Năm 1975, nhân dân Đông Dương kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mĩ.
III – Xu thế hòa hoãn Đông – Tây và Chiến tranh lạnh kết thúc
♦ Những biểu hiện của xu thế hòa hoàn Đông – Tây:
– Đầu những năm 70, xu hướng hòa hoãn Đông – Tây xuất hiện với những cuộc thương lượng Xô – Mĩ.
– Ngày 9/11/1972, hai nước Đức ký kết tại Bon Hiệp nghị về những hạ tầng quan hệ giữa Đông Đức và Tây Đức.
– 1972, Xô – Mĩ thỏa thuận hạn chế vũ khí chiến lược, ký Hiệp ước Hiệp ước về việc hạn chế hệ thống phòng chống tên lửa (ABM), Hiệp nghị hạn chế vũ khí tiến công chiến lược (SALT-1)
– Tháng 8/1975, 33 nước châu Âu với Mĩ và Canađa đã ký Định ước Henxinki, khẳng định những nguyên tắc trong quan hệ giữa những quốc gia, sự hợp tác giữa những nước, khắc phục những vấn đề liên quan tới hòa bình, an ninh ở châu lục này.
– Từ đầu những năm 70, Xô – Mĩ tiến hành nhiều cuộc gặp gỡ cấp cao, ký kết nhiều văn kiện hợp tác kinh tế – KHKT, thủ tiêu tên lửa tầm trung châu Âu, cắt giảm vũ khí chiến lược và hạn chế chạy đua vũ trang.
♦ Chiến tranh lạnh kết thúc:
– Tháng 12/1989, tại Manta (Địa Trung Hải ), Xô – Mĩ tuyên bố kết thúc Chiến tranh lạnh.
– Nguyên nhân:
+ Cả hai nước đều quá tốn kém và suy giảm “thế mạnh” nhiều mặt.
+ Sự vươn lên mạnh mẽ của Nhật Bản và những nước Tây Âu.
+ Liên Xô lâm vào tình trạng trì trệ, khủng hoảng.
+ Xô – Mĩ thoát khỏi thế đối đầu để ổn định và củng cố vị thế của mình.
– Ý nghĩa: chiến tranh lạnh kết thúc mở ra chiều hướng khắc phục hòa bình những vụ tranh chấp, xung đột ở nhiều khu vực: Afganistan, Campuchia, Namibia…
IV – Toàn cầu sau Chiến tranh lạnh
– Từ 1989 – 1991, chế độ XHCN ở Liên Xô và Đông Âu tan rã.
– Ngày 28/6/1991, Hội đồng tương trợ kinh tế (SEV) giải thể.
– 01/07/1991, Tổ chức Varsava ngừng hoạt động.
– Thế “hai cực” của hai siêu cường ko còn nữa, Mĩ là “cực” duy nhất còn lại.
– Từ 1991, tình hình toàn cầu sở hữu nhiều thay đổi to to và phức tạp:
+ Trật tự hai cực Ianta sụp đổ, một trật tự toàn cầu đang dần hình thành theo xu hướng “đa cực”.
+ Những quốc gia tập trung phát triển kinh tế.
+ Mĩ ra sức thiết lập một trật tự toàn cầu “một cực” để làm bá chủ toàn cầu,nhưng ko thực hiện được.
– Sau Chiến tranh lạnh, hòa bình toàn cầu được củng cố nhưng nhiều khu vực ko ổn định, nội chiến, xung đột quân sự kéo dài ở Bancăng, châu Phi, Trung Á.
– Vụ khủng bố 11/09/2001 ở nước Mĩ đã đặt những quốc gia, dân tộc đứng trước những thách thức của chủ nghĩa khủng bố với những nguy cơ khó lường, gây ra những tác động to to, phức tạp với tình hình chính trị toàn cầu và trong quan hệ quốc tế.
– Ngày nay, những quốc gia dân tộc vừa sở hữu những thời cơ phát triển thuận lợi, đồng thời vừa phải đối mặt với những thách thức vô cùng gay gắt.
Trước lúc đi vào Hướng dẫn Giải bài tập Một Hai bài 9 trang 65 sgk Lịch sử 12 chúng ta hãy trả lời thắc mắc in nghiêng giữa bài (Nghi vấn thảo luận trên lớp) sau đây:
Thảo luận
1. Trả lời thắc mắc bài 9 trang 59 sgk Lịch sử 12
Trả lời:
– Sự đối lập về mục tiêu và chiến lược giữa hai cường quốc.
+ Liên Xô chủ trương duy trì hòa bình và an ninh toàn cầu, đẩy mạnh phong trào cách mệnh toàn cầu.
+ Mĩ ra sức chống phá Liên Xô, đẩy lùi phong trào cách mệnh toàn cầu nhằm mưu đồ bá chủ toàn cầu.
– Ngày 12/3/1947, tổng thống Mĩ đưa ra một thông điệp: “Sự tồn tại của Liên Xô là nguy cơ to đối với Mĩ và đề nghị viện trợ nguy cấp cho hai nước Hi Lạp và Thổ Nhĩ Kì”. Đây là sự kiện khởi đầu cho chính sách chống Liên Xô, gây nên cuộc Chiến tranh lạnh.
– Ngày 4/4/1949, Tổ chức hiệp Bắc Đại Tây Dương (NATO) ra đời. Đây là liên minh quân sự to nhất của những nước phương Tây do Mĩ đứng đầu.
– Tháng 1/1949, Liên Xô và những nước Đông Âu thành lập Hội đồng tương trợ kinh tế.
– Tháng 5/1955, Những nước thuộc khối XHCN thành lập Tổ chức Hiệp ước Vácsava, liên minh chính trị-quân sự mang tính chất phòng thủ của những nước XHCN.
⟹ Sự ra đời của NATO và tổ chức SEV đã đánh dấu sự xác lập của hai phe, chiến tranh lạnh bao trùm cả toàn cầu.
2. Trả lời thắc mắc bài 9 trang 62 sgk Lịch sử 12
Trả lời:
Từ ba cuộc đấu tranh, Chính sách đối ngoại của Mĩ đều nhằm triển khai “chiến lược toàn cầu” ,thực hiện tham vọng làm bá chủ toàn cầu của Mĩ với mục tiêu chủ yếu là: ngăn chặn, đẩy lùi, xoá sổ hoàn toàn những nước xã hội chủ nghĩa, đàn áp phong trào phóng thích dân tộc, phong trào người lao động, phong trào hòa bình dân chủ, tiến bộ toàn cầu,…
Trả lời:
– Từ đầu thập kỉ 70, xu thế hòa hoãn Đông – Tây xuất hiện.
– Ngày 9/11/1972, CHDC Đức và CHLB Đức đã kí kết hiệp ước xác nhận lẫn nhau, thừa nhận đường biên giới sau chiến tranh, thiết lập quan hệ láng giềng thân thiện. Tình hình căng thẳng ở châu Âu giảm đi rõ rệt.
– Năm 1972, hai siêu cường Liên Xô và Mĩ đã kí Hiệp ước về việc hạn chế hệ thống phòng chống tên lửa (ABM), sau đó là Hiệp nghị hạn chế vũ khí tiến công chiến lược (gọi tắt là SALT-1).
– Tháng 8/1975, 33 nước ở châu Âu (cả Đông và Tây Âu) cùng Mĩ và Canada đã kí kết Định ước Henxinki về an ninh, hợp tác châu Âu. Định ước tạo nên một cơ chế khắc phục những vấn đề liên quan tới hòa bình, an ninh ở châu lục này.
– Nửa sau những năm 80, hai nước Xô – Mĩ đã tăng cường những cuộc xúc tiếp cấp cao, kí kết những hiệp ước về kinh tế, khoa học – kĩ thuật, đặc trưng là Hiệp ước thủ tiêu tên lửa tầm trung (1987), cắt giảm vũ khí chiến lược (1991).
– Tháng 12/1989, tại cuộc gặp cấp cao ko chính thức trên đảo Manta, hai nước Xô-Mĩ tuyên bố kết thúc Chiến tranh lạnh kéo dài hơn 40 năm.
3. Trả lời thắc mắc bài 9 trang 65 sgk Lịch sử 12
Trả lời:
Sau lúc chiến tranh lạnh kết thúc, năm 1991 Liên Xô tan rã, tình hình toàn cầu phát triển theo những xu thế chính sau:
– Trật tự toàn cầu mới đang trong quá trình hình thành theo xu hướng “đa cực”.
– Hầu như những quốc gia đều điều chỉnh chiến lược phát triển, tập trung vào phát triển kinh tế.
– Mĩ ra sức thiết lập trật tự toàn cầu mới “một cực” làm bá chủ toàn cầu. Nhưng do tương qua lực lượng giữa những cường quốc, Mĩ ko thuận tiện thực hiện được tham vọng đó.
– Tình hình chính trị ở nhiều khu vực ko ổn định, diễn ra những cuộc nội chiến, xung đột. Sự xuất hiện của chủ nghĩa khủng bố với những nguy cơ khó lường.
Dưới đây là Hướng dẫn Giải bài tập Một Hai bài 9 trang 65 sgk Lịch sử 12. Những bạn hãy đọc kỹ đầu bài trước lúc giải nhé!
Nghi vấn và bài tập
Giaibaisgk.com giới thiệu với những bạn đầy đủ phương pháp trả lời thắc mắc và bài tập lịch sử 12 kèm câu trả lời chi tiết thắc mắc và bài tập Một Hai bài 9 trang 65 sgk Lịch sử 12 của Bài 9. Quan hệ quốc tế trong và sau thời kì chiến tranh lạnh trong Chương V. Quan hệ quốc tế (1945 – 2000) của Phần một. Lịch sử toàn cầu hiện đại từ năm 1945 tới năm 2000 cho những bạn tham khảo. Nội dung chi tiết câu trả lời từng thắc mắc và bài tập những bạn xem dưới đây:
1. Giải bài tập Một bài 9 trang 65 sgk Lịch sử 12
Hãy chọn những sự kiện tiêu biểu của thời kì chiến tranh lạnh.
Trả lời:
Những sự kiện tiêu biểu của thời kì Chiến tranh lạnh bao gồm:
– Tháng 3/1947, Tổng thống Mĩ Truman phát động cuộc đấu tranh lạnh nhằm chống Liên Xô và những nước xã hội chủ nghĩa.
– Ngày 4/4/1949, Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) được thành lập.
– Tháng 1/1949, Liên Xô và những nước Đông Âu thành lập Hội đồng tương trợ kinh tế.
– Tháng 5/1955, Liên Xô và những nước Đông Âu đã thành lập Tổ chức Vácsana.
– Sự đối đầu Đông-Tây căng thẳng đã dẫn tới nhiều cuộc đấu tranh cục bộ khốc liệt. Hầu như mọi cuộc đấu tranh, xung đột trên toàn cầu đều liên quan tới sự đối đầu giữa hai cực Xô-Mĩ trong Chiến tranh lạnh.
– Ngày 9/11/1972 hai nước Đức – Cùng hòa Dân chủ và Cùng hòa Liên bang- đã kí kết tại Bon Hiệp nghị về những hạ tầng quả quan hệ giữa Đông Đức và Tây Đức.
– Năm 1972, hai siêu cường Liên Xô và Mĩ đã thỏa thuận việc hạn chế vã khí chiến lược và kí Hiệp ước về việc hạn chế hệ thống phòng chống tên lửa (ABM) ngày 26-5, sau đó là Hiệp nghị hạn chế vũ khí tiến công chiến lược (gọi tắt là SALT-1).
– Tháng 8/1975, 33 nước châu Âu cùng hai nước Mĩ, Canada đã kí kết Định ước Henxinki, tạo nên một cơ chế khắc phục những vấn đề liên quan tới hòa bình, an ninh ở châu lục này.
– Tháng 12/1989, trong cuộc gặp ko chính thức tại đảo Manta (Địa Trung Hải), hai nhà lãnh đạo M. Goocbachốp và Busơ (cha) đã chính thức cùng tuyên bố kết thúc Chiến tranh lạnh.
2. Giải bài tập Hai bài 9 trang 65 sgk Lịch sử 12
Hãy nêu những xu thế chính của toàn cầu sau Chiến tranh lạnh kết thúc.
Trả lời:
– Trật tự toàn cầu mới đang trong quá trình hình thành theo xu hướng “đa cực”.
– Hầu như những quốc gia đều điều chỉnh chiến lược phát triển, tập trung vào phát triển kinh tế.
– Mĩ ra sức thiết lập trật tự toàn cầu mới “một cực” làm bá chủ toàn cầu. Nhưng trong bối cảnh lúc đó, Mĩ ko thuận tiện thực hiện được tham vọng đó.
– Tình hình chính trị ở nhiều khu vực ko ổn định, diễn ra những cuộc nội chiến, xung đột. Sự xuất hiện của chủ nghĩa khủng bố với những nguy cơ khó lường.
– Những năm 90 của thế kỉ XX, toàn cầu đã chứng kiến xu thế toàn cầu hóa diễn ra ngày càng mạnh mẽ.
Bài trước:
- Giải bài tập Một Hai bài 8 trang 57 sgk Lịch sử 12
Bài tiếp theo:
- Giải bài tập Một Hai bài 10 trang 70 sgk Lịch sử 12
- Những bài Lịch sử 12 khác
- Để học tốt môn Toán lớp 12
- Để học tốt môn Vật lí lớp 12
- Để học tốt môn Sinh vật học lớp 12
- Để học tốt môn Ngữ văn lớp 12
- Để học tốt môn Địa lí lớp 12
- Để học tốt môn Tiếng Anh lớp 12
- Để học tốt môn Tiếng Anh lớp 12 thí điểm
- Để học tốt môn Tin học lớp 12
- Để học tốt môn GDCD lớp 12
Chúc những bạn làm bài tốt cùng giải bài tập sgk lịch sử lớp 12 với trả lời thắc mắc và bài tập Một Hai bài 9 trang 65 sgk Lịch sử 12!
“Bài tập nào khó đã sở hữu giaibaisgk.com“
--- Cập nhật: 19-03-2023 --- edu.dinhthienbao.com tìm được thêm bài viết Lịch Sử 12 Bài 9: Quan hệ quốc tế trong và sau thời kì chiến tranh lạnh Soạn Lịch sử 12 trang 59 từ website download.vn cho từ khoá giải bài tập lịch sử 12 bài 9.
Soạn Sử 12 Bài 9: Quan hệ quốc tế trong và sau thời kì chiến tranh lạnh giúp những em học trò lớp 12 trả lời những thắc mắc in nghiêng và thắc mắc phần bài tập trang 65. Đồng thời hiểu được tri thức về tranh chấp Đông Tây và sự khởi đầu của chiến tranh lạnh.
Lịch sử 12 Bài 9 được soạn bám sát theo chương trình SGK trang 59 →65. Qua đó giúp học trò nhanh chóng nắm vững được tri thức để học tốt môn Lịch sử. Vậy sau đây là nội dung chi tiết tài liệu, mời những bạn cùng theo dõi tại đây.
Lý thuyết Lịch sử 12 bài 9
I. Tranh chấp Đông - Tây và sự khởi đầu của "Chiến tranh lạnh"
1. Nguồn gốc tranh chấp Đông - Tây
Sau chiến tranh quan hệ Xô – Mỹ chuyển từ liên minh chống phát xít sang thế đối đầu và tình trạng “chiến tranh lạnh”.
* Nguyên nhân: do sự đối lập nhau về mục tiêu và chiến lược.
- Liên Xô: chủ trương duy trì hòa bình, an ninh toàn cầu, bảo vệ những thành tựu của chủ nghĩa xã hội và đẩy mạnh phong trào cách mệnh toàn cầu.
- Mỹ:
- Chống phá Liên Xô và phe xã hội chủ nghĩa, chống phong trào cách mệnh, mưu đồ làm bá chủ toàn cầu.
- Lo ngại trước tác động to to của Liên Xô và Đông Âu, sự thắng lợi của CHND Trung Quốc, CNXH đã trở thành hệ thống toàn cầu từ Động Âu sang Đông Á.
- Sau CTTG II, là nước tư bản giàu mạnh nhất, nắm độc quyền vũ khí nguyên tử, tự cho mình sở hữu quyền lãnh đạo toàn cầu.
2. Diễn biến “chiến tranh lạnh”
a. Khởi đầu:12-03-1947, Tổng thống Tru-man gửi thông điệp tới Quốc hội Mỹ khẳng định: sự tồn tại của Liên Xô là nguy cơ to đối với nước Mỹ và đề nghị viện trợ cho Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ, biến hai nước này thành căn cứ tiền tuyến chống Liên Xô.
Thuyết giáo Truman:
- Củng cố chính quyền phản động và đẩy lùi phong trào đấu tranh ở Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ.
- Biến hai nước này thành tiền đồn chống Liên Xô và Đông Âu.
b. “Kế hoạch Marshall” (Mác san) (06.1947)
- Viện trợ 17 tỷ USD giúp Tây Âu khôi phục kinh tế,
- “Kế hoạch Marshall” của Mỹ đã tạo nên sự đối lập về kinh tế và chính trị giữa những nước Tây Âu TBCN và những nước Đông Âu XHCN.
c. Thành lập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO )ngày 4-4-1949, là liên minh quân sự to nhất của những nước tư bản phương Tây do Mỹ cầm đầu chống Liên Xô và những nước XHCN Đông Âu.
Tháng 1-1949 Liên xô và Đông Âu thành lập Hội đồng tương trợ
Tháng 5-1955 thành lập Tổ chức Hiệp ướcVác-xa-va (Varsava), một liên minh chính trị- quân sự mang tính chất phòng thủ của những nước XHCN châu Âu.
* Tương tự: sự ra đời của NATO, Vácxava, kế hoạch Macsan, khối SEV đã đánh dấu sự xác lập cục diện hai cực, hai phe. “Chiến tranh lạnh” đã bao trùm toàn toàn cầu.
II. Sự đối đầu Đông - Tây và những cuộc đấu tranh cục bộ khốc liệt
Trong thời kỳ “chiến tranh lạnh”, hầu như mọi cuộc đấu tranh hoặc xung đột quân sự ở những khu vực trên toàn cầu đều liên quan tới sự “đối đầu” giữa hai cực Xô - Mỹ.
1. Trận chiến tranh xâm lược Đông Dương của thực dân Pháp 1945-1954
- Sau CTTG II, thực dân Pháp quay trở lại Đông Dương, nhân dân Đông Dương kiên cường chống Pháp. Được sự trợ giúp của Trung Quốc, Liên xô và những nước Xã hội chủ nghĩa.
- Từ 1950, lúc Mỹ can thiệp vào chiến tranh Đông Dương, cuộc đấu này ngày càng chịu sự tác động của hai phe.
- Sau thắng lợi Điện Biên Phủ, Hiệp nghị Genève được ký kết (7/1954) đã xác nhận độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của ba nước Đông Dương, nhưng Việt Nam tạm thời bị chia cắt làm hai miền ở vĩ tuyến 17. Hiệp nghị Genève là thắng lợi của nhân dân Đông Dương nhưng cũng phản ánh cuộc đấu tranh gay gắt giữa hai phe.
2. Trận chiến tranh Triều Tiên (1950 - 1953)
- Sau CTTG, Triều Tiên tạm thời chia làm hai miền: Bắc vĩ tuyến 38 do Liên Xô cai quản và phía Nam là Mỹ.
- Năm 1948, trong bối cảnh chiến tranh lạnh, hai miền Triều Tiên đã thành lập hai quốc gia riêng ở hai bên vĩ tuyến 38, Đại Hàn dân quốc (phía Nam) và Cùng hòa DCNH Triều Tiên (phía Bắc).
- Từ 1950 – 1953, chiến tranh Triều Tiên bùng nổ sở hữu sự tiếp viện của Trung Quốc Và Liên Xô (miền Bắc) và Mỹ (miền Nam).
- Hiệp nghị đình chiến 1953 xác nhận vĩ tuyến 38 là ranh giới quân sự giữa hai miền. Chiến tranh Triều Tiên là sản phẩm của “chiến tranh lạnh” và là sự đụng đầu trực tiếp trước tiên giữa hai phe.
Trả lời thắc mắc in nghiêng Lịch sử 12 bài 9
❓Hãy nêu và phân tích những sự kiện dẫn tới tình trạng chiến tranh lạnh giữa hai phe – tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa.
Trả lời:
- Sự đối lập về mục tiêu và chiến lược giữa hai cường quốc. Liên Xô chủ trương duy trì hòa bình và an ninh toàn cầu, đẩy mạnh phong trào cách mệnh toàn cầu. Mĩ ra sức chống phá Liên Xô, đẩy lùi phong trào cách mệnh toàn cầu nhằm mưu đồ bá chủ toàn cầu.
- Ngày 12/3/1947, tổng thống Mĩ đưa ra một thông điệp: “Sự tồn tại của Liên Xô là nguy cơ to đối với Mĩ và đề nghị viện trợ nguy cấp cho hai nước Hi Lạp và Thổ Nhĩ Kì”.
- Sự ra đời của “Kế hoạch Mácsan”, Mĩ giúp những nước Tây Âu phục hồi nền kinh tế, nhằm những nước Tây Âu vào liên minh quân sự chống Liên Xô và những nước Đông Âu.
- Tổ chức hiệp Bắc Đại Tây Dương ra đời. Đây là liên minh quân sự to nhất của những nước phương Tây do Mĩ đứng đầu.
- 1/1949: Liên Xô và những nước Đông Âu thành lập Hội đồng tương trợ kinh tế.
- 5/1955: Những nước thuộc khối XHCN thành lập Tổ chức Hiệp ước Vácsava, liên minh chính trị-quân sự mang tính chất phòng thủ của những nước XHCN.
Sự ra đời của NATO và tổ chức SEV đã đánh dấu sự xác lập của hai phe, chiến tranh lạnh bao trùm cả toàn cầu.
❓ Từ ba cuộc đấu tranh đã nêu trong bài, em sở hữu nhận xét gì về chính sách đối ngoại của Mĩ.
Trả lời:
Chính sách đối ngoại của Mĩ thể hiện tham vọng làm bá chủ toàn cầu.
❓ Hãy nêu và phân tích những sự kiện chứng tỏ xu thế hòa hoãn giữa hai phe – tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa.
Trả lời:
- 9/11/1972: Hiệp nghị về những hạ tầng của quan hệ Đông Đức và Tây Đức được ký kết giữa hai nước Cùng hòa Dân chủ Đức và Cùng hòa Liên bang Đức.
- 1972: Mĩ và Liên Xô kí Hiệp ước về việc hạn chế hệ thống phòng chống tên lửa, Hiệp nghị hạn chế vũ khí tiến công chiến lược.
- Đầu những năm 1970, hai siêu cường Liên Xô và Mĩ đã tiến hành những cuộc gặp gỡ cấp cao.
- 12/1989: Mĩ và Liên Xô tuyên bố kết thúc chiến tranh lạnh.
Giải bài tập SGK Lịch sử 12 Bài 9 trang 65
Câu 1
Hãy chọn những sự kiện tiêu biểu của thời kì chiến tranh lạnh
Trả lời
- Sự đối đầu gay gắt giữa Liên Xô và Mĩ (đứng đầu của khối XHCN và TBCN).
- Sự đối đầu Đông – Tây và những cuộc đấu tranh cục bộ (cuộc đấu tranh xâm lược Đông Dương của thực dân Pháp, cuộc đấu tranh Triều Tiên, cuộc đấu tranh xâm lược Việt Nam của Mĩ).
- Năm 1973, cuộc khủng hoảng dầu mỏ tác động mạnh mẽ tới những nước XHCN.
- 1989: Chiến tranh lạnh kết thúc.
Câu 2
Hãy nêu những xu thế phát triển của toàn cầu sau lúc chiến tranh lạnh kết thúc?
Trả lời
Từ 1989 - 1991, chế độ XHCN ở Liên Xô và Đông Âu tan rã.
Ngày 28/6/1991, khối SEV giải thể
01/07/1991, Tổ chức Varsava kết thúc hoạt động.
Trật tự “hai cực” Yalta sụp đổ, phạm vi tác động của Liên Xô ở châu Âu và châu Á mất đi, tác động của Mỹ cũng bị thu hẹp ở nhiều nơi.
Sang thế kỷ XXI, xu thế hòa bình, hợp tác và phát triển đang diễn ra thì vụ khủng bố 11.09.2001 ở nước Mỹ đã đặt những quốc gia, dân tộc đứng trước những thách thức của chủ nghĩa khủng bố với những nguy cơ khó lường, gây ra những tác động to to, phức tạp với tình hình chính trị toàn cầu và trong quan hệ quốc tế.
Ngày nay, những quốc gia dân tộc vừa sở hữu những thời cơ phát triển thuận lợi, đồng thời vừa phải đối mặt với những thách thức vô cùng gay gắt.