Giải câu 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 trang 17 SBT Ngữ văn 8 tập 1. Viết một đoạn văn (hoặc thơ) với những từ được chuyển trường từ vựng để tăng thêm tính nghệ thuật của ngôn từ và khả năng diễn đạt.
1. Bài tập 1, trang 23, SGK.
Đọc văn bản Trong lòng mẹ của Nguyên Hồng, tìm những từ thuộc trường từ vựng “người ruột thịt”.
Trả lời:
Trong văn bản này, thầy với tức thị cha, mợ với tức thị mẹ, cậu với tức thị cha, đều là những từ ngữ thuộc trường từ vựng "người ruột thịt, thân thích". Cuối cùng, cần tổng kết lại trong bài này với bao nhiêu từ ngữ khác nhau thuộc trường từ vựng này.
2. Bài tập 2, trang 23, SGK.
Hãy đặt tên trường từ vựng cho mỗi dãy từ dưới đây :
a) lưới, nơm, câu, vó
b) tủ, rương, hòm, va ti, chai, lọ.
c) đá, đạp, giẫm, xéo.
d) buồn, vui, phấn khởi, sợ hãi.
e) hiền lành, độc ác, cởi mà.
g) bút máy, bút bi, phấn, bút chì.
Trả lời:
Trước hết, cần phân tích, xác định nét chung về nghĩa của những từ trong nhóm, sau đó tìm một từ ngữ thích hợp để đặt tên cho trường từ vựng của nhóm.
Ví dụ :
- Lưới, nơm, câu, vó: dụng cụ đánh bắt thuỷ sản.
- Hiền lành, độc ác, linh động : tính cách.
3. Bài tập 3, trang 23, SGK.
Trả lời:
Cách làm giống như ở bài tập 2.
4. Bài tập 4, trang 23, SGK.
Hãy xếp những từ mũi, nghe, tai, thính, điếc, thơm, rõ vào đúng trường từ vựng của nó theo bảng sau (một từ với thể xếp ở cả hai trường)
Trả lời:
Khứu giác là cảm giác nhận diện những mùi. Thính giác là cảm giác nhận diện âm thanh. Những từ ngừ chỉ từng cơ quan cảm giác (giác quan), hoạt động, trạng thái của giác quan và chỉ những kết quả cảm nhận của giác quan thuộc về từng trường từ vựng, cần chú ý là với từ ngữ với thể thuộc cả hai trường từ vựng (tất nhiên nghĩa của từ ngữ đó ở mỗi trường từ vựng với chỗ khác nhau). Ví dụ : điếc vừa thuộc trường từ vựng thính giác, vừa thuộc trường từ vựng khứu giác (như điếc cả mũi).
5. Bài tập 5*, trang 23, SGK.
Tìm những trường từ vựng của mỗi từ sau đây: lưới, lạnh, tiến công.
Trả lời:
Tham khảo ví dụ phân tích từ ngọt trong SGK để làm bài tập này. Lưới, lạnh và tiến công đều là những từ nhiều nghĩa. Với thể sử dụng tự vị để biết mỗi từ đã cho với bao nhiêu nghĩa, từ đó xác định những nghĩa đó thuộc trường từ vựng nào.
6. Bài tập 6, trang 23 - 24, SGK.
Trong đoạn thơ sau, tác giả đã chuyển những từ in đậm từ trường từ vựng nào sang trường từ vựng nào ?
Ruộng rẫy là chiến trường,
Cuốc cày là vũ khí,
Nông gia là đội viên,
Hậu phương thi đua với tiền tuyến.
(Hồ Chí Minh)
Trả lời:
Chiến trường, vũ khí, đội viên là những từ ngữ thuộc trường từ vựng “quân sự” đã chuyển sang trường từ vựng khác. Dựa vào ý của toàn bài để xác định những từ ngữ này đã chuyển sang trường tư vựng nào.
7. Bài tập 7, trang 24, SGK.
Viết một đoạn văn với ít nhất năm từ cùng trường từ vựng “trường học” hoặc trường từ vựng “môn bóng đá”.
8*. Viết một đoạn văn (hoặc thơ) với những từ được chuyển trường từ vựng để tăng thêm tính nghệ thuật của ngôn từ và khả năng diễn đạt.
Trả lời:
Trong bài học đã với ví dụ về hiện tượng chuyển trường từ vựng trong bài Lão Hạc của Nam Cao. Xin cung ứng thêm một đoạn văn khác của Xuân Diệu để những em tham khảo :
Thôi học trò đã về hết, hoa phượng ở lại một mình. Phượng đứng canh gác nhà trường, sân trường. Hè đang thịnh, mọi nơi đều buồn bã, trường ngủ, cây cối cũng ngủ. Chỉ với hoa phượng thức để làm vui cho cảnh trường. Hoa phượng thức, nhưng thỉnh thoảng cũng nhọc mệt, muốn lỉm dim. Gió qua, hoa giật thột, một cơn hoa rụng.
Sachbaitap.com
Bài tiếp theo