Chắc hẳn SPSS đã là một khái niệm ko còn xa lạ gì đối với sinh viên, học viên và những nhà nghiên cứu khoa học. Là một dụng cụ cần thiết, đặc trưng trong những bài nghiên cứu và luận văn cuối khóa, SPSS thực sự rất hữu ích trong việc tương trợ thống kê và quản lý dữ liệu. Sau đây, Tri Thức Cùng Đồng sẽ san sẻ những thông tin và hướng dẫn cách chạy SPSS toàn tập cực chi tiết và đầy đủ. Cùng theo dõi nhé!
1. Giới thiệu phần mềm SPSS là gì?
SPSS (viết tắt của Statistical Product and Service Solutions) là một phần mềm chuyên dụng giúp xử lý thông tin sơ cấp và phân phối những biểu đồ phân tích số liệu.
Đặc điểm vượt trội của SPSS:
- Phần mềm với giao diện thiết kế thân thiện
- Phục vụ tốt những nhu cầu trong phân tích thống kê, từ thống kê mô tả (liệt kê dữ liệu, vẽ đồ thị) tới thống kê suy luận (tương quan, hồi quy…)
Hiện nay, SPSS được sử dụng rất rộng rãi trong thống kê phân tích số liệu. Đặc thù là trong những trường đại học và cao đẳng, việc sử dụng SPSS làm dụng cụ nghiên cứu là hết sức phổ biến.
Do đó, tìm hiểu và sớm nắm bắt cách sử dụng SPSS là một điểm lợi thế với bất cứ sinh viên nào trước lúc khởi đầu làm một bài nghiên cứu khoa học hoặc bài luận văn cuối khóa.
Những bạn tải phần mềm SPSS tại trang chủ của IBM hoặc tham khảo bài viết: Hướng Dẫn Download SPSS Full Crack
2. Cách sử dụng spss cơ bản với 5 tính năng chính
SPSS với rộng rãi những chức năng và dụng cụ tương trợ cho việc phân tích thống kê trở nên thuận lợi hơn. Tri Thức Cùng Đồng sẽ hướng dẫn sử dụng phần mềm SPSS cơ bản thông qua 5 tính năng chính sau:
2.1. SPSS Data View (Xem dữ liệu SPSS)
SPSS với thể mở tất cả những tệp định dạng lưu trữ dữ liệu cần thống kê để chỉnh sửa và phân tích những số liệu đó. Một số dạng tệp với thể mở trên SPSS như:
- Bảng tính từ Microsoft Excel hoặc Open Office
- Tệp văn bản thuần túy (dạng .txt hoặc .csv)
- Gói hạ tầng dữ liệu quan hệ (SQL)
- Dữ liệu từ Stata hoặc SAS
Hướng dẫn cách sử dụng SPSS Data View cụ thể như sau:
- Bước 1: Mở SPSS
- Bước 2: Chọn tệp định dạng chứa dữ liệu bạn muốn xem
- Bước 3: Xem SPSS hiển thị dữ liệu dưới dạng trang tính như hình bên dưới
Trang tính hiển thị những trị giá dữ liệu như trên được gọi là Data View. Những thông tin trong trang tính ví dụ như:
- Cột trước nhất hiện số thứ tự từng người tham gia nghiên cứu
- Cột thứ hai hiện nam nữ của người tham gia nghiên cứu (nam/nữ)
- Cột thứ ba là ngày sinh mỗi người
- Những cột còn lại hiển thị thông tin tương ứng với tên từng cột...
2.2. SPSS Variable View(Xem biến SPSS)
Để xem chi tiết những biến (tên, loại, trị giá…), từ cửa sổ trang tính Data View, chọn cửa sổ Variable View ở dưới góc màn hình tay trái.
Cửa sổ này hiển thị tên gọi của những biến liên kết với thông tin về ý nghĩa và trị giá dữ liệu tại mỗi biến.
Hiểu đơn thuần, cửa sổ này hiển thị thông tin của tập hợp những đối tượng nghiên cứu ở dạng “mã hóa” để phần mềm SPSS dễ tương tác và làm việc hơn. Những kết quả này thường được gọi là “biến”.
Trang tính cho phép xem dữ liệu dạng biến Variable View được hiển thị như sau:
Về cơ bản, hai trang tính Data View và Variable View là hai trang tính bổ sung cho nhau, với liên hệ mật thiết với nhau.
Ví dụ, trong hình ảnh phía trên:
- Biến “id” với kiểu dữ liệu dạng số (Numeric), tên biến là “Employee Code”
- Biến “gender” với kiểu dữ liệu chuỗi (String), tên biến là “Gender” và với trị giá Một tương ứng với Female, Hai tương ứng với Male...
- Biến “bdate” ở dạng tháng ngày (Date), được đặt tên là “Date of Birth”
- Những biến còn lại tương tự…
Thông tin thống kê dữ liệu những biến ta với thể truy vấn lại cửa sổ trang tính Data View. Cửa sổ Variable View hiển thị những định dạng về từng biến đó.
2.3. Data Analysis(Phân tích dữ liệu)
Tính năng vượt trội nhất của phần mềm SPSS chính là phân tích dữ liệu (Data Analysis). Đây là một tùy chọn phức tạp và bao hàm nhiều phép toán phân tích, người sử dụng cần với tri thức về thống kê để thao tác thành thục với dụng cụ này.
Một trong những dụng cụ được sử dụng nhiều nhất tại tính năng Data Analysis của SPSS chính là thống kê mô tả (Descriptive Statistics):
Nếu dữ liệu thu thập được bao gồm biến “Thu nhập 2010”, bạn với thể sử dụng chức năng Analyze trên thanh dụng cụ → chọn Descriptive Statistics (thống kê mô tả) → chọn Descriptives (thống kê trung bình).
Màn hình sẽ hiển thị hộp thoại Descriptives (thống kê trung bình), bạn chọn biến cần phân tích, ở đây là “Thu nhập 2010” và lựa chọn những đặc tính cần hiển thị trong hộp Descriptives Options bên phải.
Hộp thoại thống kê trung bình
Chức năng này giúp bạn với những mô tả tổng quát về đặc điểm của mẫu đang nghiên cứu. Ví dụ: Trong số những người khảo sát, với bao nhiêu người với mức thu nhập từ $500 - $1000 , với bao nhiêu người với mức thu nhập từ $1000 - $2000...
2.4. SPSS Output Window(Cửa sổ đầu ra)
Kết thúc bước trên, lúc bạn nhấn "OK" , một cửa sổ mới sữa hiện ra - đây là cửa sổ đầu ra của SPSS (Output Window). Cửa sổ giúp thống kê dữ liệu về tất cả những biến chúng ta đã chọn.
Sở hữu thể thấy, cửa sổ Output Viewer với bố cục và cấu trúc khác với cửa sổ Data Editor mà chúng ta đã thấy trước đó.
Vì SPSS sử dụng một cửa sổ riêng biệt để hiển thị kết quả dữ liệu, Nếu dữ liệu được chỉnh sửa thì cần thao tác lệnh lại để cho ra kết quả mới.
Giao diện Cửa sổ Output Viewer của SPSS sắp giống với một trang chiếu Powerpoint chứa những mục như văn bản, bảng và biểu đồ nhằm phân phối thông tin cho người xem.
2.5. SPSS Reporting(Con số)
Những kết quả dữ liệu đầu ra của SPSS thường là những bảng và biểu đồ, được thiết kế thông minh, thuận lợi sao chép và dán vào những chương trình khác.
Ví dụ: Nếu bạn cần làm báo cáo trên MS Word hay Google Docs, bạn hoàn toàn với thể thuận lợi sao chép và dán kết quả sang những chương trình này.
Nhưng, những bảng sao chép vẫn sẽ giữ nguyên định dạng như phông chữ, đường viền… tại nơi sao chép. Hãy lưu ý chỉnh sửa sao cho thích hợp với bản báo cáo của mình.
3. Cách chạy SPSS Online với 5 bước
Với 5 tính năng trên, bạn với thể hiểu sơ qua cách chạy SPSS thông qua cách phần mềm làm việc và tương tác với người sử dụng. Hiện tại, Tri Thức Cùng Đồng sẽ hướng dẫn cách sử dụng SPSS thông qua 5 bước thao tác tiêu biểu sau đây:
Bước 1: Opening Data Files (Mở tệp dữ liệu)
Trên màn hình desktop của Windows, nhấn vào biểu tượng SPSS. Hoặc bạn ấn phím Start → All program → SPSS for Windows → SPSS (phiên bản đang cài đặt).
Những phiên bản phổ biến là SPSS 20, 21, 22 và 23. Trong bài viết này, Tri Thức Cùng Đồng san sẻ cách sử dụng SPSS 20.
Tại màn hình chính, thao tác chọn File → Open → Data, sau đó cửa sổ màn hình sẽ hiển thị:
Sau đó lựa chọn kiểu file bạn muốn mở (.xls, .xlsx … ), sau đó chọn tên file và nhấn Open để mở file trên SPSS.
Bước 2: Editing Data(Chỉnh sửa dữ liệu)
Trước lúc với thể phân tích số liệu tại SPSS, bạn cần chỉnh sửa dữ liệu về dạng thích hợp với phần mềm để thuận tiện cho những thuật toán phân tích chuẩn xác.
Một số thao tác chỉnh sửa dữ liệu thường vận dụng đó là:
- Chỉnh sửa Type - kiểu dữ liệu (dạng số, chữ, tháng ngày, chuỗi…)
- Đặt tên cho biến - Label
- Đặt trị giá - Values - cho biến (ví dụ: 1 = nam, 2 = nữ…)
- Chọn cách đo - Measure - dữ liệu (Nominal: thường nhật, Scale: xếp hạng…)
Bước 3: Tables and Charts (Bảng và Biểu đồ)
Sau lúc với bộ dữ liệu hoàn chỉnh, bạn với thể tiến hành phân tích và cho ra những kết quả về bảng và biểu đồ rất thuận lợi và nhanh chóng trong SPSS.
Một hạn chế tại SPSS là cách biểu đồ trong SPSS ko được chú trọng về mặt thẩm mỹ. Những bảng và biểu đồ rất đơn thuần, ít màu sắc, chú trọng vào việc trình bày thông tin.
Tuy nhiên, đó chính là nét đặc trưng cho phần mềm này. Với những đối tượng thường xuyên sử dụng SPSS, chỉ cần một dòng nhìn cũng giúp họ trông thấy đâu là biểu đồ do SPSS tạo nên.
Bước 4: Inferential Statistics (Thống kê suy luận)
Tại SPSS, người sử dụng với thể thao tác để thực hiện phân tích thống kê suy luận thông qua nhiều chức năng của phần mềm.
Sau đây, Tri Thức Cùng Đồng sẽ liệt kê một số chức năng phổ biến thường được vận dụng nhiều của SPSS:
- Kiểm định trị giá trung bình T-tests
- Kiểm định Chi bình phương Chi-square tests
- Kiểm định ANOVA
- Kiểm định tương quan Correlations
- Kiểm định hồi quy
- Kiểm định phi thông số
- Phân tích nhân tố khám phá EFA
- Phân tích cluster thứ bậc
Mỗi chức năng đều với những bước làm và ý nghĩa riêng. Để sử dụng SPSS 20 thành thục, bạn cần dành một khoảng thời kì nhất định để nghiên cứu và thực hiện phần mềm.
Bước 5: Saving Data and Output (Lưu dữ liệu và dữ liệu đầu ra)
Sau lúc thao tác với SPSS xong, bạn với thể lưu những dữ liệu được phân tích dưới nhiều định dạng tệp khác nhau, bao gồm:
- Microsoft Excel
- Văn bản (.txt hoặc .csv)
- Stata
- SAS
- Hoặc dữ liệu bằng chính phần mềm SPSS
Ngoài ra, bạn với thể lưu từng kết quả đầu ra (như từng bảng biểu, hình ảnh) thành một tệp file riêng lẻ:
- Biểu đồ thường được sao chép dưới định hình dạng ảnh .png
- Những bảng biểu, số liệu được sao chép ở dạng văn bản với bố cục, phông chữ và đường kẻ ko đổi; thường lưu thành nhiều tệp định dạng khác nhau như .pdf, HTML, Microsoft Word
Những dữ liệu này bạn với thể thuận lợi tìm lại trong bộ nhớ đã lưu trên máy tính hoặc trong khay bộ nhớ tạm thời của RAM, thuận lợi sử dụng lại bất cứ lúc nào cần thiết.