1. Nguyên tử khối là gì?
1.1. Đơn vị khối lượng nguyên tử là gì?
Đơn vị Cacbon là đơn vị sử dụng để đo khối lượng nguyên tử, mang ký hiệu là đvC. Một đơn vị Cacbon bằng 1/12 của khối lượng hạt nhân nguyên tử Cacbon đồng vị C12.
Do nguyên tử Cacbon đồng vị C12 phổ biến cùng với đố là chỉ số sai là rất thấp nên Viện đo lường Quốc tế đã thống nhất sử dụng đơn vị Cacbon này.
1.2. Vậy nguyên tử khối là gì?
Nguyên tử khối mang thể được hiểu là khối lượng tương đối của một nguyên tử mang đơn vị tính là đơn vị cacbon (ký hiệu đvC). Mỗi yếu tố mang số lượng proton và notron khác nhau nên sẽ mang nguyên tử khối khác nhau.
Nguyên tử khối của một nguyên tử là khối lượng tương đối của nguyên tử yếu tố, là tổng khối lượng notron, proton và electron nhưng do khối lượng của electron nhỏ nên sẽ ko tính khối lượng này. Do đó, nguyên tử khối xấp xỉ bằng khối của hạt nhân.
Nguyên tử khối cũng được xem là khối lượng, được tính theo đơn vị gam của một mol nguyên tử, ký hiệu bằng u.
Một u = 1/NA gam = 1/(1000Na) kg
Trong đó Na chính là hàng số Avogadro
Một u xấp xỉ bằng 1.66053886 x 10-27 kg
Một u xấp xỉ bằng 1.6605 x 10-24 g
Bảng nguyên tử khối mang thể hiểu là một bảng thể hiện nguyên tử khối, và một số thông tin liên quan khác của những yếu tố như hóa trị, ký hiệu yếu tố…. Đây là một trong những bảng cơ bản và thuần tuý của hóa học, đóng vai trò là tri thức nền tảng để xử lý những bài toán hóa học phức tạp sau này.
Số p | Tên yếu tố | Ký hiệu hoá học | Nguyên tử khối | Hoá trị
|
1 | Nguyên tử khối của Hiđro | H | 1 | I |
2 | Nguyên tử khối của Heli | He | 4 | |
3 | Nguyên tử khối của Liti | Li | 7 | I |
4 | Nguyên tử khối của Beri | Be | 9 | II |
5 | Nguyên tử khối của Bo | B | 11 | III |
6 | Nguyên tử khối của Cacbon | C | 12 | IV, II |
7 | Nguyên tử khối của Nitơ | N | 14 | III,II,IV,.. |
8 | Nguyên tử khối của Oxi | O | 16 | II |
9 | Nguyên tử khối của Flo | F | 19 | I |
10 | Nguyên tử khối của Neon | Ne | 20 | |
11 | Nguyên tử khối của Natri | Na | 23 | I |
12 | Nguyên tử khối của Mg(Magie) | Mg | 24 | II |
13 | Nguyên tử khối của Nhôm | Al | 27 | III |
14 | Nguyên tử khối của Silic | Si | 28 | IV |
15 | Nguyên tử khối của Photpho | P | 31 | III, V |
16 | Nguyên tử khối của Lưu huỳnh | S | 32 | II,IV,VI,.. |
17 | Nguyên tử khối của Clo | Cl | 35,5 | I,.. |
18 | Nguyên tử khối của Agon | Ar | 39,9 | |
19 | Nguyên tử khối của Kali | K | 39 | I |
20 | Nguyên tử khối của Canxi | Ca | 40 | II |
24 | Nguyên tử khối của Crom | Cr | 52 | II,III |
25 | Nguyên tử khối của Mangan | Mn | 55 | II,IV,VII,.. |
26 | Nguyên tử khối của Sắt | Fe | 56 | II,III |
29 | Nguyên tử khối của Đồng | Cu | 64 | I,II |
30 | Nguyên tử khối của Kẽm | Zn | 65 | II |
35 | Nguyên tử khối của Brom | Br | 80 | I,… |
47 | Nguyên tử khối của Ag (Bạc) | Ag | 108 | I |
56 | Nguyên tử khối của Bari | Ba | 137 | II |
80 | Nguyên tử khối của Thuỷ ngân | Hg | 201 | I,II |
82 | Nguyên tử khối của Chì | Pb | 207 | II,IV |
1.3 Vậy nguyên tử khối mang phải số khối ko?
Số khối hay số hạt mang kí hiệu A là tổng số hạt trong hạt nhân nguyên tử. Số khối được tính theo công thức A = Z + N với Z là số proton, N là số neutron. Tương tự ta mang thể thấy nguyên tử khối là khối lượng tương đối của một nguyên tử, còn số khối thìa là số hạt trong hạt nhân nguyên tử, đây là Hai khái niệm hoàn toán khác nhau.
2. Cách học thuộc bảng nguyên tử khối
Giống như lúc mới học bảng tính tan trong hóa học, với bảng nguyên tử khối những bạn sẽ gặp rất nhiều khó khăn để nhớ rõ nguyên tử khối của từng yếu tố một. Hầu như trong những bài tập hóa học ở bậc phổ thông, nguyên tử khối đều được cho sẵn ở đầu bài. Tuy nhiên, việc ghi nhớ bảng này là điều vô cùng cần thiết để mang thể sử dụng ngay lúc cần thiết, đặc trưng là trong những bài toán hóa học ứng dụng định luật bảo toàn khối lượng sau này. Vậy làm thế nào để nhớ được nguyên tử khối của Brom, nguyên tử khối Ag hay nguyên tử khối của những nguyên tốc khác? Dưới đây, tôi xin trình bày một số phương pháp để mang thể học bảng này một cách nhanh nhất.
2.1. Thường xuyên làm bài tập hóa học
Hóa học là một môn học rất phổ quát về bài tập và đòi hỏi người học xoành xoạch phải siêng năng, đào sâu suy nghĩ. Như đã kể ở trên,lúc mới làm quen với môn học, nguyên tử khối của từng yếu tố sẽ được cho sẵn ở đầu bài. Thường xuyên xúc tiếp sẽ giúp bạn nhớ bảng nguyên tử khối một cách rất nhanh mà ko cần phải “học vẹt”.
2.2. Học qua bài ca nguyên tử khối
Đây là một trong những cách học bảng nguyên tử khối khá phổ biến. Những thầy cô và rất nhiều thế hệ học trò đi trước đã sáng tác một số bài thơ về khối lượng yếu tố khá dễ nhớ. Việc của bạn là sưu tầm và học thuộc chúng. Đối với cách học này rất ít lúc bạn bị nhầm nguyên tử khối của những yếu tố với nhau. Hơn nữa, thời kì học cũng được rút ngắn một cách đáng kể.
Do mang vần điệu, những bài thơ này rất tiện lợi đi vào bộ nhớ của những bạn. Môn hóa học cũng vì vậy mà trở nên lí thú và bớt khô khan hơn. Thay vì viết đi viết lại nhiều lần để học thuộc bảng nguyên tử khối, bạn mang thể nhẩm lại một vài bài thơ về vấn đề này. Tin tôi đi, đảm bảo một thời kì ngắn, bạn sẽ thuộc làu tất cả những khối lượng của những yếu tố một cách tiện lợi. Những vần thơ kiểu như đoạn ngắn dưới đây sẽ tạo điều kiện cho bạn mang những giây phút học hóa học rất thú vị:
Hidro số Một bạn ơi
Liti số 7 nhớ ngay tiện lợi
Cacbon thì nhớ 12
Nito 14 bạn thời chớ quên
Oxy 16 trăng lên
Flo 19 vương vít riêng sầu
Hay bài:
Hidro là 1
12 cột Cacbon
Nitơ 14 tròn
Oxi trăng 16
Natri hay láu táu
Nhảy tót lên 23
Khiến cho Magie sắp nhà
Ngậm ngùi nhận 24
27 nhôm la to
Lưu huỳnh giành 32
Khác người thật là tài
Clo 35 rưỡi (35,5)
Kali thích 39
Canxi tiếp 40
55 Mangan cười
Sắt đây rồi 56
64 đồng nổi cáu
vì kém kẽm 65
80 brom nằm
xa bạc 108
Bari thì chán ngán
137 ích chi
Kém người ta còn gì
Thuỷ ngân 201
Còn lại chì một cột
207 thật to
Heli thì buồn so
Mình đây được mang 4
Liti thật khiêm tốn
Số 7 là được rồi
Số 9 Beri ngồi
Trêu bạn Bo 11
19 đây chết ngột
Flo đang than phiền
Nêon thì cười hiền
Tớ 20 tròn chẵn
Silic người đứng đắn
Nhận 28 đẹp ko
Photpho đỏ hồng hồng
Nhận 31 cuối tháng
Agon cười trong sáng
39,9 đây
Kết thúc bài ca này
Crom 52 đấy
Ngoài ra mang rất nhiều những bài thơ khác về bảng nguyên tử khối được những thầy cô sáng tác, vần điệu khá thuần tuý, dễ học. Những bạn mang thể tham khảo hoặc tìm kiếm thêm trên mạng Internet những bài thơ về nguyên tử khối để quá trình học hóa trở nên bớt căng thẳng và tiện lợi hơn.
3. Một số ứng dụng của bảng nguyên tử khối hay phân tử khối trong những bài tập hóa học
Bảng nguyên tử khối mang tính ứng dụng rất cao trong môn hóa học, đặc trưng ở phần hóa vô sinh. Hầu hết những bài tập hóa học đều phải ứng dụng bảng này. Dưới đây, tôi xin trình bày một số dạng bài cơ bản nhất cần ứng dụng trực tiếp bảng phân tử khối tại bậc trung học cơ sở vật chất.
3.1. Tìm yếu tố trong hợp chất
Đối với những bước trước nhất làm quen với môn hóa học, đây là một trong những dạng bài thông dụng nhất. Dưới đây là một ví dụ minh họa thuần tuý:
Hợp chất của kim loại A kết hợp với axit (H_2SO_4) tạo ra muối mang công thức là (ASO_4). Tổng phân tử khối của hợp chất này là 160 đvC. Xác định yếu tố A.
Ta mang thể tiện lợi giải bài toán này như sau:
Trên bảng nguyên tử khối ta thấy
Nguyên tử khối của S là :32
Nguyên tử khối của oxy là :16
Theo công thức hợp chất ta mang A+32+16x4=160
>> A=64. Dễ thấy 64 là nguyên tử khối của Đồng. Vậy yếu tố cần tìm là Cu.
3.2. Tìm yếu tố lúc biết nguyên tử khối
Đối với bài tập trắc nghiệm thuần tuý ở lớp 8, những bạn thường xuyên bắt gặp một số thắc mắc như
Xác định yếu tố mang nguyên tử khối gấp Hai lần oxy
Để làm được bài tập này, bạn cần nắm được nguyên tử khối của oxy là 16, yếu tố mang nguyên tử khối gấp Hai lần oxy mang nguyên tử khối là 32. Thuận lợi nhận thấy, đáp số của thắc mắc là lưu huỳnh.
Những dạng bài tập được nêu trên là một trong những dạng cơ bản và thuần tuý nhất của hóa học bậc trung học. Tuy nhiên, trước lúc đi vào tìm hiểu sâu hơn về hóa, ta cũng cần phải nắm được những tri thức cơ bản nhất để mang một khởi đầu thuận lợi và một nền tảng thật kiên cố bạn nhé.
Hóa học là một trong những môn học quan yếu ko chỉ tại trường học mà còn trong thực tế. Để học tốt môn học này đòi hỏi bạn cần phải mang phương pháp học cũng như nền tảng tri thức thật kiên cố. Chìa khóa để chinh phục môn học này nằm ở chính bản thân những bạn. Nếu thiếu ý chí quyết tâm và ý thức ham học hỏi thì dù mang ứng dụng phương pháp nào, bạn cũng khó mà tiếp thu được những tri thức hóa học, dù là thuần tuý nhất. Những bạn cũng mang thể tìm gia sư học cùng để giúp mình tiến bộ nhanh hơn hay thuần tuý là kiếm một người bạn học tốt môn hóa học nhóm.
Trên đây là một số điều cơ bản về bảng nguyên tử khối trong hóa học. Hi vọng mang thể giúp những bạn trong những bước trước nhất làm quen với môn học này. Chúc bạn thành công trong môn hóa nói riêng và trong toàn bộ quá trình học tập nói chung!
>> Xem thêm:
- Bảng Hóa Trị cơ Bản lớp 8 và Bài Ca Hóa Trị để học thuộc
- Phương pháp khắc phục tình trạng mất gốc Hóa học cho học trò
- 12 Cách thăng bằng phương trình hóa học chuẩn nhất